Bilion pączków

♠ Posted by aib.treger
Angielskie słowo billion ma inne znaczenie niż w języku polskim. W amerykańskiej i we współczesnej brytyjskiej angielszczyźnie billion to tysiąc milionów (polski odpowiednik to miliard). Jednakże w dawniejszym brytyjskim angielskim, billion wynosił milion milionów, identycznie jak w języku polskim. Ciekawym przypadkiem jest liczebnik dozen (występujący zwykle w połączeniu z jajkami i wypiekami np. doughnuts, cookies, muffins czy bagels), bowiem kiedy dodajemy do niego końcówkę s i przyimek of, zmienia się jego znaczenie. Could you buy me a dozen eggs? (Czy możesz mi kupić tuzin...
Read More

Autograf prezydenta

♠ Posted by aib.treger in
Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki została przyjęta 4 lipca 1776 r. na zebraniu Kongresu Kontynentalnego w Filadelfii. Nie była tekstem zbyt długim. Dziś miałaby objętość kilku stron znormalizowanego wydruku komputerowego. Napisana zgodnie z retoryką polityczną i prawną epoki Oświecenia obok wielu okrągłych i podniosłych zdań zawierała takie oto jednoznaczne stwierdzenie:  ...That these United Colonies are, and of Right ought to be, free and independent states; that they are absolved from all allegiance to the British Crown, and that all political connection between...
Read More

Goo-goos

♠ Posted by aib.treger in ,
Nie, to nie onomatopeja, wyraz dźwiękonaśladowczy oznaczający w dialektach Dakota-Lakota-Nakota gęganie gęsi, to nie gaworzenie dzidziusia dającego do zrozumienia, chce mu się pić, to również nie przeraźliwe pomruki wydobywające się z gardzieli Wielkiego Czerwonego Smoka narodzonego z fantazji Wiliama Blake’a. W amerykańskim języku politycznym goo-goos jest terminem (w zależności od preferencji idologicznych zachwalającym bądź uszczypliwym) oznaczającym stronników dobrych rządów (good government) głoszących walkę z korupcją, kumoterstwem i klientyzmem – bądź w miastach, bądź w poszczególnych...
Read More

Rozdarci wodzowie

♠ Posted by aib.treger in
Algonkinowie W amerykańskiej angielszczyźnie spotyka się wiele barwnych - i trafnych - określeń odnoszących się do życia politycznego. Jedne z nich są niczym efemerydy - pojawiają się raptem  w bezmiernej przestrzeni amerykańskich mediów społeczno-politycznych, by nazajutrz ulec całkowitej niepamięci. Bywa, że ożywią je na sekundę dziejopisarze roztrząsający boje o władzę na szczeblu lokalnym czy federalnym sprzed wielu lat. Po czym na powrót owe słowa nikną we mgle zapomnienia. Inne przywołane raz do istnienia krzepko utrzymują się przy życiu. Co i raz słyszymy je w dysputach...
Read More

Made of/from/with

♠ Posted by aib.treger
Mimo, że wyrażenia made of, made from, made with znaczą tyle co „zrobiony z”, „wytworzony z” nie stosujemy ich wymiennie. Made of używamy, jeśli tworzywo z którego powstał produkt nie zmienia się pod względem strukturalnym. To znaczy, nie zostało przeobrażone tak dalece, by nie można było go rozpoznać:  The blouse is made of silk. These shoes are made of leather.  Jedwab i skóra pomimo przeróbki dalej są jedwabiem i skórą.  Jeśli materiał zostanie tak przekształcony, że staje się nierozpoznawalny, wówczas używamy made from, np. Butter is made from milk. Paper is made from wood. Made with natomiast stosujemy, jeśli coś zostało wykonane z wielu składników, a wymieniamy tylko niektóre z nich: Ice cream is made with eggs and milk. The cookies were made with honey.  ...
Read More

Krótka uwaga o kwasorodowaniu. Część II

♠ Posted by aib.treger
Wielkie idee w przyrodoznawstwie zazwyczaj nie rodzą się bez skazy. Przypomnijmy sobie oryginalne twierdzenia Kopernika. Według Torunianina Ziemia i inne planety krążą wokół Słońca po orbitach będących skomplikowanym układem okręgów. Dopiero później znaleziono właściwe rozwiązanie i wprowadzono do teorii wyśmienicie oddające ruch ciał niebieskich trajektorie eliptyczne. Podobnie było i w przypadku Lavoisiera. Zbyt pochopnie zawyrokował, że  nowo odkryty przezeń komponent powietrza jest konstytutywnym składnikiem kwasów. Nazwał go zatem oxygenium, oxygène (odpowiednio mianownictwo...
Read More

Krótka uwaga o kwasorodowaniu. Część I

♠ Posted by aib.treger in
"Antoine Lavoisier" by Louis Jean Desire Delaistre Spróbujmy przełożyć na któryś z popularnych języków poniższe prościutkie zdania: „Popatrz na tego platynowego blondyna. Założę się, że ma utlenione włosy”. Albo: „Uwielbiam poranne spacery w leśnej głuszy daleko za miastem. To naprawdę duża przyjemność móc swobodnie oddychać chłodnym, nieskażonym powietrzem i dotleniać organizm”. Jak wyglądałyby one np. po angielsku? Look at the platinum blond man. I bet he's had his hair bleached. I love morning walks in the woods far from the city.  It’s a real pleasure to breathe cool, unpolluted air...
Read More

Marmalade dropper

♠ Posted by aib.treger in
pixabay.com Jeśli jakaś wiadomość w gazecie, w telewizji czy urządzeniu mobilnym tak Cię zaskoczyła, że nawet nie zauważyłeś jak z tostu spada Ci na starannie wyprasowane spodnie niezła porcja marmolady, to taką rewelacyjną nowinę możesz za Brytyjczykami (koneserami wspomnianego przysmaku) zakwalifikować jako marmalade dropper. Stworzenie tego zwrotu przypisuje się Billowi Deedesowi, brytyjskiemu politykowi, dziennikarzowi i redaktorowi szacownej gazety „The Daily Telegraph”, który posłużył się nim, by z właściwą dla brytyjskiego dżentelmena ironią zobrazować zgorszenie czytelników...
Read More

Rogacz zielony

♠ Posted by aib.treger in , ,
Buckskins Buck to potoczne – nie tylko w Ameryce – określenie dolara (polskim odpowiednikiem byłby slangowy zielony). Pochodzenie tego nazwania nie jest do końca pewne. Jednakże kompetentne wydawnictwa (np. Chambers Dictionary of Etymology) przypuszczają, że  wyraz ten wywodzi się od słowa oznaczającego samca jelenia czy pokrewnych zwierzaków. Buck to kozioł, rogacz, jeleń, samiec.  W gospodarce pionierskich czasów Ameryki  ważką rolę odgrywał obrót skórami. Trudno wymienić wszystkie sposoby wykorzystania skór w ekonomice zarówno Indian...
Read More

Squatters

♠ Posted by aib.treger in
Freeimages.com Squatersi i ich subkultura wrośnięta w pejzaż Zachodniej Europy (także Polski) może wydawać się fenomenem społecznym czasów najnowszych. Sztandarowe przykłady to squaterskie kwartały na berlińskim Kreuzbergu czy w kopenhaskiej Christianii. Zjawisko i odnoszące się do niego słowo są rzecz jasna dużo starsze. Słowo pochodzi od czasownika to squat m.in. znaczącego tyle co „kucnąć, przycupnąć”. Za pierwszy tekst, w którym pojawia się wyraz squatters uchodzi list z 3 lutego 1788 r., który James Madison (prezydent USA w l. 1809-1817) napisał do Jerzego Waszyngtona. Madison...
Read More

Inside-the-Beltway

♠ Posted by aib.treger in
The Capital Beltway Gdy Amerykanie dyskutują o polityce krajowej, jednym z terminów którymi mogą się posiłkować w rozmowie jest wyrażenie inside-the-Beltway. Słowo Beltway w przywołanym zwrocie nie oznacza po prostu obwodnicy. Mowa jest o drodze I-495, międzystanowej (interstate) autostradzie opasującej stolicę federalną - Waszyngton D.C.  Stąd inside-the-Beltway odnosi się do świata i światka ludzi oraz spraw w różny sposób powiązanych z rządem federalnym. Zwrot ten zabarwiony jest sugestią, że myśli i czyny owego środowiska nie zawsze muszą być całkiem zgodne z dobrem kraju. W...
Read More

Stump speech

♠ Posted by aib.treger in
Stump speech Stump speech to w dzisiejszej (przede wszystkim amerykańskiej) angielszczyźnie szablonowe przemówienie wyborcze. W dziewiętnastowiecznych Stanach kandydaci na polityczne stanowiska objeżdżali mieściny i osady na końcu świata (in the middle of nowhere), by prezentować swój program wyborczy. Rolę prowizorycznej trybuny odgrywały nierzadko pieńki drzew. Ze względu na intensywną objazdową kampanię, kandydaci byli zmuszeni do wygłaszania – z niewielkimi zmianami - tego samego przemówienia – stump (tu: pień, pieniek) speech. Wyrażenie stump speech stało...
Read More

Last year /in the last year

♠ Posted by aib.treger in ,
Zwroty: last year and in the last year mimo, że wydają się być podobne, istotnie różnią się co do znaczenia. Last year oznacza „w zeszłym roku” (rok kalendarzowy, który już minął) i wydarzenia, które wówczas się zdarzyły opisujemy za pomocą czasu Past Simple, np.  I  saw a lot of interesting places last year (= in the last calendar year). In the last year, natomiast, oznacza okres ostatnich 356 dni aż do chwili obecnej. Sytuacja lub czynność, która zdarzyła się in the last year, zdarzyła się w którymś momencie w ciągu ostatnich 365 dni, dlatego jest wyrażana za pomocą czasu Present Perfect, np.   I have seen a lot of interesting places in the last year (=in the last twelve months). Zwrot in the last year nie musi się jednak odnosić tylko do teraźniejszości.  In the last year of his life, he composed a cycle of ten romantic songs.  ...
Read More

Lunatic fringe

♠ Posted by aib.treger in
Laura Ingalls Wilder z karbowaną grzywką Lunatic fringe to fraza dość chętnie używana w angielszczyźnie na oznaczenie przedstawicieli kulturowych i artystycznych kierunków, a także społecznych czy politycznych ruchów, organizacji lub frakcji wyznających skrajne i wysoce sporne przekonania. Podobno pierwotnie wyrażeniem tym posługiwali się fryzjerzy i ich klientela, mówiąc o grzywce karbowanej w fikuśne loczki.  Wylansowanie kulturowo-politycznego sensu rzeczonego zwrotu  przypisuje się 26 prezydentowi USA Theodorowi Rooseveltowi (urząd sprawował w l. 1901-1910)....
Read More

Carpetbagger

♠ Posted by aib.treger in ,
1872 cartoon depiction of Carl Schurz as a carpetbagger. Spadochroniarze nie cieszą się na ogół zbytnią sympatią. Oczywista, że mowa tu nie o skoczkach (lotnikach, komandosach względnie wyczynowcach bądź amatorach uprawiających spadochroniarstwo), ale o zrzutkach: osobach przylatujących na różne prominentne stanowiska, pierwsze miejsca na listach czy tłuste synekury w regionach leżących hen, hen od ich macierzystych okolic. W angielszczyźnie spotykamy bliźniaczy, podobnie niemiło zabarwiony termin: parachute candidate. Ze względu na swą obrazowość i pochodzenie ciekawszy jest inny...
Read More

Nuclear football

♠ Posted by aib.treger in
Nuclear football Kiedy w obcojęzycznej wypowiedzi natkniesz się na jakieś niezrozumiałe w danym kontekście zwrot albo słowo, za wszelką cenę unikaj dosłownego tłumaczenia. Prawie zawsze wywędrujesz na manowce. Nie ma innej drogi jak szukanie pomocy w dobrych słownikach - także sieciowych.    Nuclear football  to nie atomowa futbolówka. Tak Amerykanie mówią o stosunkowo niedużej walizce, którą nosi nie odstępujący  prezydenta ani na krok wyższy oficer sił zbrojnych. Walizka zawiera informacje i urządzenia pozwalające głównodowodzącemu wydać rozkaz użycia broni...
Read More

Jump on the bandwagon

♠ Posted by aib.treger in
Wyrażenie jump on the bandwagon pojawiło się w amerykańskim języku politycznym w 1848 roku, kiedy znany przedsiębiorca i wszechstronny artysta cyrkowy (m.in. klown), Dan Rice,  wykorzystał wóz cyrkowy (bandwagon) by poprzeć zwycięską kampanię wyborczą dwunastego prezydenta USA Zachary’ego Taylora (urzędował w l. 1849-1850).  Od kampanii prezydenckiej Williama Jenningsa Bryana z 1900 roku, wozy cyrkowe były coraz częściej wykorzystywane w agitacji  politycznej,  a jump on the bandwagon stało się wyrażeniem o lekceważącym zabarwieniu, oznaczającym ludzi, którzy popierali...
Read More

Bully pulpit

♠ Posted by aib.treger in
Roosevelt speaks from his "bully pulpit." This 1910 drawing is from the British humor magazine Punch. Bully pulpit – pozycja w społeczeństwie umożliwiająca wpływowe wyrażanie opinii. Wyrażenie bully pulpit zawdzięcza swoją karierę 26-temu prezydentowi USA, Theodorowi Roosveltowi, który przyrównał Biały Dom do ambony (pulpit), która daje znakomitą (bully) możność dobitnego wygłaszania swoich poglądów, prowadzenia dyskusji i przekonywania innych do swoich racji. W pierwotnym znaczeniu bully pulpit określa autorytet prezydenckiego urzędu, a samo słowo bully jest...
Read More