Watergate

♠ Posted by aib.treger

Niektórzy nasi działacze i publicyści ciągle nie tracą nadziei, że warszawska kelnergate okaże się  największą aferą w światowej polityce od czasów Watergategate. Watergategate?? A cóż to za słowo? To nie pomyłka, to słowo-żart z satyrycznego programu BBC That Mitchell and Webb Look. Dwaj dżentelmeni podwcipkują o osobliwej karierze przyrostka -gate pierwotnie znaczącego tyle co "brama", "wrota":

- Watergategate? Isn't it just Watergate?

- No. That would mean it was just about water. No, it was a scandal or gate (...) involving the Watergate Hotel. So it was called the Watergate scandal, or Watergategate. (Watergategate? A nie po prostu Watergate? Nie, bo to by wskazywało, że chodziło tylko o wodę. A to była afera czyli gate (...) związana z hotelem i biurowce Watergate. Tak więc nazwano ją aferą Watergate albo Watergategate).

Określenie kelnergate w odniesieniu do polskiej afery taśmowe otrzymało imprimatur od jednego z bardzo wpływowych tygodników politycznych świata angielskiego. W numerze z 13 września 2014 r. "The Economist" relacjonuje z Warszawy, że  Platforma Obywatelska "została nadwerężona przez niedawną aferę kelnergate" (was rocked by the recent "waitergate" scandal).

Read More

Biografia bez życiorysu

♠ Posted by aib.treger

Często nie zdajemy sobie sprawy o jak niesłychanie złożonej rzeczy mówimy wypowiadając słowo pamięć (memory). Niekiedy wręcz mylimy pamięć jako wielowymiarową zdolność do mniej lub bardziej trwałego gromadzenia (store) rozmaitych treści z zasobem informacji nawarstwionym w naszym umyśle dzięki wspomnianej sprawności.

Zdarza się, że ktoś np. na skutek urazu głowy (head trauma) traci wiedzę o swej przeszłości, nie traci jednak umiejętności zapamiętywania. Przypadki takie nazywamy amnezją wsteczną (retrograde amnesia). Kultura popularna oparła na tym zjawisku fabułę niejednego sensacyjnego filmu czy powieści (pomińmy kwestię czy robiła to w sposób całkowicie zgodny z nauką).

Czymś innym jest utrata zdatności do tworzenia (form) i długotrwałego utrzymywania (retain) świeżych informacji. Mamy wówczas do czynienia z amnezją następczą (anterograde amnesia). Ważną rolę w przekazywaniu (transferring) informacji z pamięci krótkotrwałej (short-term memory) do długookresowej (long-term memory) pełni część mózgu zwana hipokampem bowiem z kształtu przypomina hodowanego w akwariach konika morskiego (nazwa rodzajowa Hippocampus).

Rozpad zdolności przekazywania świeżych wrażeń do trwałej pamięci ma destrukcyjny wpływ na osobowość oraz umysł człowieka. Ktoś, kto doznał unicestwienia mechanizmów utrwalania pamięci (mechanisms of memory consolidation) nieustannie widzi wszystko po raz pierwszy. Każde wrażenie (odnoszące się do ludzi, rzeczy, zjawisk)  po kilkudziesięciu sekundach rozpływa się (fade) nieubłaganie w nicość.

Wstrząsające są koleje losu Henry’ego Molaisona (1926-2008) cierpiącego na amnezję następczą. W wieku 16 lat doznał pierwszego napadu epilepsji. Padaczka przybierała coraz ostrzejszą postać. Były to lata, w których brutalne metody tolerowano w neurochirurgii. Nieodpowiedzialny lekarz wyciął Molaisonowi z przednich płatów skroniowych (anterior temporal lobes) obydwa hipokampy (z prawej i lewej półkuli). Ów chirurg miał później powiedzieć, że chciał wyeliminować epilepsję, a wyciął pacjentowi pamięć. Molaisonowi poświęcono setki artykułów naukowych i publicystycznych, pisano o nim książki. W jednej z nich Memory's Ghost: The Nature Of Memory And The Strange Tale Of Mr. M autor Philip J. Hilts stwierdza, że jego opowieść mogłaby być nazwana biografią człowieka bez życiorysu (biography of a man with no life).

Read More

Bilion pączków

♠ Posted by aib.treger

Angielskie słowo billion ma inne znaczenie niż w języku polskim. W amerykańskiej i we współczesnej brytyjskiej angielszczyźnie billion to tysiąc milionów (polski odpowiednik to miliard).

Jednakże w dawniejszym brytyjskim angielskim, billion wynosił milion milionów, identycznie jak w języku polskim.

Ciekawym przypadkiem jest liczebnik dozen (występujący zwykle w połączeniu z jajkami i wypiekami np. doughnuts, cookies, muffins czy bagels), bowiem kiedy dodajemy do niego końcówkę s i przyimek of, zmienia się jego znaczenie.

Could you buy me a dozen eggs? (Czy możesz mi kupić tuzin jajek?)

This recipe makes two dozen muffins (Z tego przepisu wychodzą dwa tuziny muffinek).

Dozens of doughnuts are consumed across Poland on Fat Thursday (W Wielki Czwartek zjada się w Polsce wiele pączków).

Read More

Autograf prezydenta

♠ Posted by aib.treger in John Hancock

Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki została przyjęta 4 lipca 1776 r. na zebraniu Kongresu Kontynentalnego w Filadelfii. Nie była tekstem zbyt długim. Dziś miałaby objętość kilku stron znormalizowanego wydruku komputerowego.

Napisana zgodnie z retoryką polityczną i prawną epoki Oświecenia obok wielu okrągłych i podniosłych zdań zawierała takie oto jednoznaczne stwierdzenie: 

...That these United Colonies are, and of Right ought to be, free and independent states; that they are absolved from all allegiance to the British Crown, and that all political connection between them and the State of Great-Britain, is and ought to be totally dissolved... (… że te Zjednoczone Kolonie są i zgodnie z prawem winny być wolnymi i niepodległymi państwami, że są zwolnione z wszelkich zobowiązań wobec Korony Brytyjskiej i że wszelkie polityczne związki między nimi a państwem brytyjskim są i winny być zupełnie zniesione…).

Tekst Deklaracji zredagował głównie Thomas Jefferson. Po zatwierdzeniu przez przedstawicieli 13 zjednoczonych stanów dokument poszedł do druku. Dopiero później przygotowano na dużym arkuszu pergaminu reprezentacyjną rękopiśmienną kopię Deklaracji. Na drukowanej wersji figurowało tylko nazwisko prezydenta Johna Hancocka i Charlesa Thomsona sekretarza Kongresu. Reprezentacyjna wersja rękopiśmienna opatrzona jest ponadto autografami delegatów. Rzecz jasna i tu pierwsze miejsce należało się sygnaturze prezydenta Kongresu.

Zmyślona później historyjka powiada, że Hancock miał złożyć tak zamaszysty i duży podpis, aby król Anglii Jerzy III mógł go przeczytać bez okularów. 
Amerykanie posługują się wyrażeniem „John Hancock” jako odpowiednikiem zwrotu „własnoręczny podpis”: 

Could you put your John Hancock on this form?

Read More

Goo-goos

♠ Posted by aib.treger in Go-goos , Paul Krugman

Nie, to nie onomatopeja, wyraz dźwiękonaśladowczy oznaczający w dialektach Dakota-Lakota-Nakota gęganie gęsi, to nie gaworzenie dzidziusia dającego do zrozumienia, chce mu się pić, to również nie przeraźliwe pomruki wydobywające się z gardzieli Wielkiego Czerwonego Smoka narodzonego z fantazji Wiliama Blake’a.

W amerykańskim języku politycznym goo-goos jest terminem (w zależności od preferencji idologicznych zachwalającym bądź uszczypliwym) oznaczającym stronników dobrych rządów (good government) głoszących walkę z korupcją, kumoterstwem i klientyzmem – bądź w miastach, bądź w poszczególnych stanach czy w Unii. Krótko mówiąc: goo-goos to good government guys.

O wadze dobrych rządów wiele mówił i publikował jeden z Ojców Założycieli  USA Thomas Jefferson (prezydent w l. 1801-1809). Zgryźliwie o goo-goos pisał słynny i utytułowany chicagowski felietonista i eseista Mike Royko:

Among Chicago politicians, an incurable do-gooder or reformer is known as a goo-goo. It is not a term of endearment. (...) But some goo-goos who are so relentless in their pursuit of goo-gooism that they become a public menace – The Chicago Tribune 1993. (Chicagowscy politycy gorliwego poprawiacza czy reformatora zwą goo-goo. To nie pieszczotliwe określenie. (…) Niektórzy dobro-rządowcy są tak zagorzali w swej pogoni za dobro-rządzeniem, że stają się niebezpieczni dla społeczeństwa).

Z kolei dla noblisty w dziedzinie ekonomii Paula Krugmana określenie goo-goo stanowi prawdziwą pochwałę. W szkicu zawierającym rady dla prezydenta elekta mającego objąć niezadługo urząd zauważał: 

Goo-goo, in case you’re wondering, is a century-old term for “good government” types, reformers opposed to corruption and patronage. Franklin Roosevelt was a goo-goo extraordinaire. He simultaneously made government much bigger and much cleaner. Mr. Obama needs to do the same thing – The New York Times, 26 XII 2008. (Goo-goo - w przypadku gdyby ktoś nie wiedział – jest nazwą sprzed stulecia dla zwolenników „dobrych rządów”, reformatorów sprzeciwiających się korupcji i nepotyzmowi. Franklin Delano Roosevelt był wyśmienitym dobro-rządowcem. Zarazem bardzo powiększał i gruntownie oczyszczał administrację federalną. Barack Obama winien czynić to samo).

"Reddragon" by William Blake - Licensed under Public Domain via Commons 

Read More

Rozdarci wodzowie

♠ Posted by aib.treger in mugwump

Algonkinowie

W amerykańskiej angielszczyźnie spotyka się wiele barwnych - i trafnych - określeń odnoszących się do życia politycznego.

Jedne z nich są niczym efemerydy - pojawiają się raptem  w bezmiernej przestrzeni amerykańskich mediów społeczno-politycznych, by nazajutrz ulec całkowitej niepamięci. Bywa, że ożywią je na sekundę dziejopisarze roztrząsający boje o władzę na szczeblu lokalnym czy federalnym sprzed wielu lat. Po czym na powrót owe słowa nikną we mgle zapomnienia.

Inne przywołane raz do istnienia krzepko utrzymują się przy życiu. Co i raz słyszymy je w dysputach fachowców od polityki, widzimy na łamach tygodników opinii, notujemy podczas wykładów politologów i socjologów. Przykładem tych drugich może być wspomniany w tym blogu termin gerrymandering - i w nieco mniejszym stopniu - wyraz mugwump, o którym zaraz będzie mowa.

Mugwump /ˈmʌɡwʌmp/ jest zapożyczeniem z języka Algonkinów dużego zespołu plemion  Indian Amerykańskich (jednym z plemion algonkińskich byli Mohikanie). Nazwa ta (oryg. mugquomp) odnosiła się do prominentów szczepowych, w szczególności wielkich wodzów. Podczas wyborów prezydenckich w 1884 r. jeden z nowojorskich dziennikarzy posłużył się tym określeniem (l. m. mugwumps) jako nieco satyryczną etykietką dla grupy republikańskich notabli, którzy przeszli na stronę demokratycznego kandydata  Grovera Clevelanda i przyczynili się do jego zwycięstwa.

W sensie ogólniejszym mugwump to ktoś, kto trzyma się z daleka od sporów poltycznych, względnie pozostaje neutralny lub jest rozdarty w swym niezdecydowaniu.

Read More

Made of/from/with

♠ Posted by aib.treger

Mimo, że wyrażenia made of, made from, made with znaczą tyle co „zrobiony z”, „wytworzony z” nie stosujemy ich wymiennie.

Made of używamy, jeśli tworzywo z którego powstał produkt nie zmienia się pod względem strukturalnym. To znaczy, nie zostało przeobrażone tak dalece, by nie można było go rozpoznać: 

The blouse is made of silk.

These shoes are made of leather. 

Jedwab i skóra pomimo przeróbki dalej są jedwabiem i skórą. 

Jeśli materiał zostanie tak przekształcony, że staje się nierozpoznawalny, wówczas używamy made from, np.

Butter is made from milk.

Paper is made from wood.

Made with natomiast stosujemy, jeśli coś zostało wykonane z wielu składników, a wymieniamy tylko niektóre z nich:

Ice cream is made with eggs and milk.

The cookies were made with honey. 

Read More